İrəvan bölgəsi tarixi Azərbaycan torpağıdır və tarixən də Azərbaycanda mövcud olan dövlətlərin tərkibində olmuşdur. Arpa çayın Arazla birləşdiyi yerdən başlayaraq Ağrıdağla Alagöz dağları arasındakı çökəklik vadi ərazi hələ orta əsrlərdə Sədi çuxuru kimi tanınmış və Çuxursəd istilahı şəklində işlənmiş, Azərbaycan Səfəvi dövləti dövründə, XVI əsrin əvvəllərində bu ərazidə mərkəzi İrəvan şəhəri olan Çuxursəd bəylərbəyliyi yaradılmışdır.